پرداخت و روگیری فرش در قالیشویی یوسف آباد
کلیه فرش های گره دار (پرداز) پس از اتمام بافت یا هنگام بافت پرداخت یا روگیری می‌شوند. به عبارت دیگر اضافی پرز گره ها قیچی ها و ارتفاع آنها متناسب با رج شمار فرش کوتاه می‌شوند. بافندگان مناطق مختلف کشور بر حسب شیوه ها و سنت های قالیبافی خود به دو طریق نسبت به پرداخت فرش اقدام می‌نمایند. گروهی از بافندگان مانند بافندگان اصفهان ، کاشان ، قم ، اراک ، ورامین ، آذربایجان و برخی از نواحی غرب کشور و… طبق روش متداول در این مناطق در هنگام بافت فرش و معمولا پس از بافت هر ۲ الی ۴ رج از فرش ، اضافی سر پرز ها را قیچی و پرداخت می‌نمایند. اما در قالیشویی یوسف آباد بر خلاف این شیوه در هنگام بافت قالی از قیچی نمودن اضافی سر پرز های فرش خودداری و به این تریب پس از اتمام فرش آن را به کارگاه های پرداخت منتقل و توسط پرداخت گران، تمام فرش توسط قیچی های برقی کاملا پرداخت می‌گردد. ( مناطق کرمان، شمال خراسان (مشهد ، سبزوار، کاشمر) از مهمترین مناطقی هستند که به این شیوه فرشهای خود را پرداخت می‌نمایند). البته با توجه به اینکه بافندگان ماهر نیز ممکن است در هنگام بافت نتوانند بطور یکدست و کاملا صاف پرزها را قیچی نمایند لذا اصولا کلیه فرش ها پس از بافت جهت پرداخت نهایی و یکدست شدن سطح فرش به کارگاههای پرداخت منتقل می‌گردند، اما پرداخت فرش در هنگام بافت از امتیاز خاصی نسبت به روش دوم برخوردار است و آن این که امکان مشاهده و برطرف نمودن هرگونه غلط بافی مسیر است و لذا میتوان اشتباهات بافت و هرگونه عیوب دیگر همچون بالازدگی، شکستگی طرح و … را به موقع شناسایی و برطرف نمود. در صورتی که در قالیشویی در تهران اگر فرش هنگام بافت پرداخت نگردد ، بعلت عدم وضوح طرح و نقش امکان مشاهده معایب فرش و برطرف نمودن آن نیست و پس از اتمام فرش و پرداخت چنانچه فرش دارای اشتباهات ناشی از بافت باشد، برطرف کردن آن تقریبا غیر ممکن است. قیچی های برقی که برای پرداخت و کوتاه کردن اضافی پرزها به کار می‌روند دارای دنده های مختلفی هستند تا امکان تنظیم ارتفاع پرز با رج شمار و به دلخواه میسر گردد. قبل از ورود قیچی های برقی به ایران پرداخت نهایی فرش توسط قیچی های دستی بزرگ و کارد های بزرگی انجام می‌شد که به تدریج با ورود قیچی های برقی و مکانیکی، کاربرد آنها کاهش یافت. معمولا پس از پرداخت نهایی فرش برای بیرون آوردن پرز های پرز های پشم و الیاف اضافی ناشی از قیچی شدن نخ های پشم ، اره های دندانه دار بزرگی را بر روی فرش می‌کشند تا پرز های اضافی از لابه لای فرش خارج گردد.
به عقیده برخی قیچی های دستی معروف به فارسی از امتیاز خاصی نسبت به قیچی های دستی نوع ترکی برخوردارند. زیرا در کلیه قیچی های فارسی زائده ای به شکل یک لبه پهن بر روی دو تیغه قیچی تعبیه شده که در رج شمار های مختلف ارتفاع این زائده متناسب با ارتفاع مورد نیاز پرز فرش، تغییر می‌کند و لذا بافندگان باحت تر رجهای بافته شده را قیچی می‌نمایند. در قیچی های نوع ترکی بسته به نوع ظرافت و رج شمار فرش فقط تیغه های قیچی ظریف تر و یا ضخیم تر می‌گردند.
امروزه با توجه به ابداع شیوه های جدید در پرداخت فرش های ریز بافت و همچنین رواج سبک های جدیدی مانند حجم بافی به قیچی نمودن پرزهای اضافی فرش، پرداخت ، روگیری و سپرچین کردن نیز گفته میشود.
منبع : قالیشویی در تهران
درباره این سایت